Over de families Swüste/Swuste/Swuesten uit Nederland
Als we iets weten over het geslacht Swusten in Nederland, en ook de oorsprong van de familienaam in het algemeen, is het wel te danken aan Theo van der Poel. Hij schreef in 1979 het boek "Die Woeste-Poel", de genealogie van de families Swusten en Van der Poel. Het moet een enorm werk geweest zijn om de oorsprong van de familie te onderzoeken en te documenteren. Het boek is niet alleen onschatbaar vanwege de informatie over de Swustens, maar ook door de beschrijvingen van de tijdsgeest.
Net zoals in Belgie de oorsprong van de familie Swusten terug te voeren is naar het dorp Neerpelt, is dit in Nederland het geval met Heeze: een klein dorp, iets ten westen van Valkenswaard. Niet zo ver weg van Neerpelt... zou dit iets betekenen?
Blijkbaar was de notatie van geboortes en sterftes in Belgie niet zo sterk gereglementeerd als in Nederland, want terwijl onze verst bekende voorvader uit het jaar 1740 stamt, kan men dit in Nederland terugvoeren tot in 1400! 16 generaties zijn gedocumenteerd!
Bij dit alles moeten we rekening houden dat Belgie - zoals we het nu kennen - in 1830 ontstaan is, en dat voordien beide landsdelen tot Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden behoorden.
Het boek van Theo van der Poel telt rond de 120 pagina's met beschrijvingen, en ik ga een kleine selektie maken met relevante informatie:
Die Woeste-Poel
Deze titel is een samengaan van de oudste naam "die Woest" en "Van de Poel". De naam die Woest of die Wuest bestond al voor 1400. De kinderen noemden zich ook die Woest (Wuest) of Swoesten, Zwoesten, Swuesten, Zwuesten; dit laatste komt natuurlijk van "des Woesten zoon". Op die manier onstonden in Heeze ook Smolders (molenaar), Smulders (idem), Schaften (van de schaft), Schepers (van de scheper), Smeets (van de smid) etc.
Omtrent de oorsprong van de naam "de Woeste" tasten we helaas in het duister. Een karaktereigenschap?? Dit is nauwelijks voorspelbaar. Zelfs al zou de persoon in kwestie een "woesteling" geweest zijn, dan nog lijkt het uitgesloten dat zijn nageslacht tot in lengte van dagen met deze bijnaam besmet zou blijven.
Theo vermoedt eerder een geografische aanduiding. In dokumenten worden melding gemaakt van "in de wueste velden", gelegen over de Eymericker dijck. (Eymerick is een ander dorp). Een andere referentie is naar "den middelste wuesten beempt".
Hij denkt dus dat er aan die dijk woeste velden hebben gelegen, die dus de naam "Wuest" of de toevoeging "die Woeste" hebben opgeleverd, temeer daar deze namen vervallen bij die personen die van Eymerick naar een ander dorp verhuisden.
Bijvoorbeeld: Corsten Swuesten verhuist naar Strabrecht, en zijn nakomelingen worden Corstens genoemd. Idem bij Christoffel Swuesten, waar de kinderen Stoffels worden genoemd.
Maar zij die aan de Eymerickstraat blijven wonen, behouden ook de naam Swuest.
Maar dan:
In dit verband zou de achtervoeging "Van Peelt" die in 1484 voorkomt de sleutel moeten zijn tot de oplossing. Dan wordt namelijk melding gemaakt van "Dirck Peter die Wuest, alias van Peelt". Aangenomen mag worden dat Peelt in die dagen een plaats geweest is. Vermoedelijk bedoelde men een van de dorpen over de Belgische grens, Neerpelt of Overpelt.
De vooral in Leende voorkomende naam Van Pelt (Peelt) zou aldus de naam kunnen zijn die aan Swuesten voorafging.
Dit is natuurlijk heel interessant. Wat is daar gebeurd? Is er een Swusten van Neerpelt naar Heeze verhuisd? Of andersom misschien? Of allebei? Is er al dan niet een familieband?
Ligging
Heeze, Leende en Zesgehuchten vormden destijds een Heerlijkheid.
De riviertjes de Aa en de Sterkselse Aa vormen er de Kleine Dommel die bij Eindhoven in de Dommel opgaat.
Het boek van Van der Poel beschrijft het dorp, met de typische voorvallen eigen aan de tijd: boerenstiel, armoede, de Pest (meermaals), oorlogen, plunderingen (ook door het leger), zware belastingen, enz.
Heeze op Wikipedia
Heeze op Google Maps
 |
 |
 |
Terug in de tijd
Voor het overzicht van de verschillende generaties heb ik een beroep gedaan op het bovenvermelde boek, en enkele kwartierstaten die ik kon terugvinden op internet. Ik begin bij de oudste generaties:
Peter die Wuest(van Peelt?), in 1451 komt hij voor het eerst voor, als zijn zoon Dirck goederen erft. Peter blijkt dan al gestorven zijn. Daar zijn zoon dan al meerderjarig is, wordt aangenomen dat Peter geboren moet zijn ca 1400.
Dirck Peter die Wuest, alias van Peelt, geb. ca 1435(1420?), schepen van Heeze, Leende en Zesgehuchten, overl. voor 1498. De oudste akte die over ons voorgeslacht in het Rijks-Archief van Den Bosch is te vinden , dateert van 9 november 1451. Het is een akte uit de zogenaamde Bossche Protocollen en is in het latijn gesteld. Het betreft een verdeling van erfgoederen. Dirck was een zeer welgesteld man. Hij bezit veel stukken grond o.a. aan "de Voort". Zijn aliasnaam duidt erop dat de familie wellicht uit het huidige België stamt (Neerpelt of Overpelt).
Hij had 3 kinderen: Geerit(Dirck) Die Wuest, Heyn Die Wuest en Peter(Dirck/Dierick) Die Wuest.
Deze 3 jongens, samen met hun vader en grootvader, vormen de basis voor alle afstammelingen in Nederland. En alhoewel hun familienaam “die Wuest” is, werd dat ook als Swuesten geschreven, en door de jaren verder afgewisseld met Swusten, Swueste, Swuste en Swüste.
Vanwege de plunderingen, is er rond 1600 een rijk familielid naar Den Haag verhuisd waar het veiliger was.
Gerit Dircx die Wuest
Peter Dircks die Wuest
Henrick Dircks die Wuest, schepen van Heeze en Leende. Er zijn 4 akten gevonden waarin zijn naam vermeld staat (akten uit 1497,1513,1520 en 1523), geb. voor 1460, getrouwd met Ariken Bormans.
Peter Henrick Swuesten, tr. na 1521. In 1553 verschijnt zijn vrouw als weduwe van "Wilen Peter Zwoesten". Zij verschijnt voor de schepenen van Heeze en Leende om een erfschijns van 6 gulden te verkopen.
Getrouwd met Marie Ariaen Dircx, zij stamde uit de meest bekende Heezer familie. Zij was een zus van Dirck Heezius, geheimschrijver van Paus Adrianus VI.
Uit dit huwelijk zijn 6 kinderen geboren.
Andries Peter Swuesten, samen met zijn broers Henrick en Frans was Andries een mannetje die de plaatselijke pers nog al eens haalde. In 1562 verschijnt hij voor de schepenen van Heeze en Leende om de aard van zijn verwondingen te beschrijven en de daders bekend te maken. Ook in 1568 is een beschrijving van een uitspraak van de schepenen inzake een nog al luidruchtig meningsverschil met Wouter Boeyens. In 1574 koopt Andries de herberg van Engel van Dommelen. De herberg was altijd een plaats geweest waar publieke verkopingen plaats vonden. Andries was jarenlang schepen van Heeze en Leende. De combinatie schepen/waard was praktisch.
Getrouwd met Frensken, uit dit huwelijk zijn 3 kinderen geboren. Op 28-03-1615 vond een boedelscheiding plaats tussen de 3 kinderen.
Gerardt Andries Swuesten, samen met zijn broer erfde hij in 1615 het bedrijf van hun vader, te weten: "woenhuijs, brouhuijs, mauthuijsken, schuer ende perdtstalle". Daar Gerardt in 1621 de eigenaar van de herberg is, moet aangenomen worden dat zijn broer overleden dan wel niet meer in Heeze woonachtig is.
Trouwde en kreeg 4 kinderen.
Jacob Gerit Swuesten, herbergier "De Drie Koningen", (geb. 1610).
Getrouwd [vóór 1654] met Catelijn Meeus Francissen.
Uit dit huwelijk zijn 6 kinderen geboren.
Bartolomeus Jacob Swuesten, herbergier. Hij is de laatste Swuesten die in de herberg "De Drie Koningen" in Heeze heeft gewoond. Hij stierf in 1720. De zaken gingen niet zo goed meer, zodat zijn weduwe de herberg moest verkopen aan Jan Adriaan Delen voor ƒ304,--.
Hij trouwde te Heeze 13-05-1696 met Maria Lambers van den Broeck.
Uit dit huwelijk zijn 9 kinderen geboren, waarvan er in 1743 nog 6 leefden.
Pieter Bartels Swuesten (Petrus Swueste) (geb. Heeze 11-02-1700).
Getrouwd [Aalst 30-04-1741 (ondertr. 15-04-1741)] met Johanna Martens van der Linden, (geb. Aalst, ged. Waalre 25-04-1709).
Uit dit huwelijk zijn 3 kinderen geboren.
Lambertus Swusten (Swuesten), bleker, (geb. Heeze 15-02-1748). Hij overleed samen met zijn vrouw op 04-06-0-1795 aan "Dolle koortsen" in Den Haag.
Hij noemt zich Swusten ofwel Swüste de "Haagse tak".
Zijn broer Pieter noemt zich Zwueste de "Rotterdamse tak".
Beiden waren uit economische redenen vanuit Heeze naar het westen getrokken.
Getrouwd [Den Haag 22-04-1781 (ondertrouw) 05-05-1781 stadhuis en kerk Assendelftstraat] met Anna Geertruyd Meeuwissen, (ged. R.K. Kerk Den Haag 22-09-1757), overl. Samen met Lambertus aan "Dolle koortsen" 04-06-1795 in Den Haag.
Uit dit huwelijk zijn 6 kinderen geboren.
Lambertus Swusten (Swuesten), kabinetwerker (geb. 's-Gravenhage 25-09-1786, overl. 's-Gravenhage 06-06-1831 aan borsttering).
Getrouwd [ 's-Gravenhage 30-11-1814] met Wilhelmina Dorothea Schonlau, (geb. 's-Gravenhage 08-04-1788, overl. 's-Gravenhage 24-01-1848 aan "Het water").
Na het overlijden van Lambertus was Wilhelmina tot haar overlijden huisvrouw van Jacobus Maria Faustinus Beltrami, van beroep schoorsteenveger (geb. Oktober 1807 in Zwitserland).
Uit het huwelijk van Lambertus en Wilhelmina zijn 5 kinderen geboren.
Lambertus Wilhelmus Swüste (Swueste), schoorsteenveger (geb. 's Gravenhage 27-08-1818 overl.24-02-1848 aan tering).
Getrouwd [ 's Gravenhage 02-03-1842] met Gerarda Donkermans, dienstbode, (geb. Arnhem 18-04-1819). Haar ouders waren op dat moment niet gehuwd. (Ze trouwden 15-11-1820) .
Uit dit huwelijk zijn 4 kinderen geboren.
Hendricus Eustatius Swüste, mulo directeur; oprichter eerste r.k. mulo in Nederland, (geb. 's Gravenhage 09 03 1880, overl. Utrecht 14 04 1973).
Getrouwd ['s Gravenhage 29 06 1904].
Hendricus Adrianus Anthonius Swüste, leraar klassieke talen, (geb.'s Gravenhage 14 06 1908, overl. Venray 04 01 1977).
Getrouwd [Utrecht 22 11-1939] met Christina Maria de Rijk, (geb. Oudenrijn 08 03 1915, overl. Venray 11-11-2007).
Maria Magdalena Veronica Swüste (Mieke Sieben-Swüste (2-10-2007)), secretaresse, (geb. Venray 19 07 1948). Getrouwd [op 02-04-1970] met JWHM Sieben.
Frederik Ernst Coenraad Swüste, bediende, verzekeringsagent, (geb. 's Gravenhage 02-10-1847, overl.Schagen 17-03-1931)
Getrouwd ['s Gravenhage 12-02-1873] met Johanna Jans, dienstbode (geb. Breda 21-09-1841 als onecht kind van Cornelia Schapers). Eustatius Jans heeft Johanna als zijn kind erkent op 20-06-1851. (Overl. Schagen 11-12-1927). Uit dit huwelijk zijn 6 kinderen geboren.
Henricus Eustatius Coenraad Swüste, muloschoolhoofd en voorzitter MULO-examencommissie, (geb. 's Gravenhage 09-03-1880, overl. Utrecht 14-04-1973).
Getrouwd ['s Gravenhage 29-06-1904] met Sophia Maria Jane Cornelia van den Bosch, (geb. Naarden 21-01-1880, overl. 10-01-1949 aan een beroerte). Uit dit huwelijk zijn 12 kinderen geboren (Frits, Rie, Harry, Tiny, Annie, Jo, Agnes, Ad, Jos, Ton en Trees)
Joseph Swüste,, drogist, (geb. Utrecht 12-12-1918, overl. Deurne 02-12-1981 aan hersenbloeding).
Getrouwd [Utrecht 16-12-1942 (stadhuis) en 12-08-1944 (kerk)] met Maria Afra van der Hoff, (geb. Lemmer 12-03-1920, overl. Venlo 27-01-1987 aan hartstilstand). Uit dit huwelijk zijn 6 kinderen geboren.
Sophia Adriana Maria Swüste, onderwijzeres (geb. Venlo 12-02-1950), woont samen met Fredericus, Jozephus, Willibrordus Diepstraten, onderwijzer (geb. Leiden 10-07-1945).